Plana kroz istoriju

      Selo Plana je jedno od najstarijih naselja na ovom područiju odnosno u samoj petruškoj oblasti. Prvi put se spominje u Crepovoj povelji manastiru Lavri Svetog Atanasija iz 1375. godine. Ovu povelju potvrđuje i knez Lazar. Tako se moze zakljuciti da je selo nastalo mnogo pre 1375. godine, ali nažalost o tome ne postoje pisani dokumeti.


      Despot Đurađ Branković 1452. godine otkupljuje od Lavre sela petruške oblasti te se i u toj povelji pominje selo Plana. Plana se spominje i 1380. godine kao "međno selo manastira Lešje".  

      O svom kontinuiranom potojanju svedoče i brojni popisi stanovnistva koji su rađeni u ovim krajevima. U popisu sela iz 1717. godine, koji je uradila Austrija, u Paraćinsko-petruškom distrihtu spominje se Plana koja je tada imala 9 kuca. 

      Plana se jos spominje i u popisu parohija iz 1723. godine kada je bila u satavu paraćinske eparohije, u popisu nurija iz 1733. i 1734. godine kada je selo pripadalo paraćinskoj nuriji, zatim u turskom defteru iz 1833. godine, za koje se kaže da je selo imalo 73 kuće i bilo je najveće naselje u paraćinskoj nahiji.  

      U kalendarima sa šematizmom za 1864. 1865. i 1869. godinu spominje se Plana kao sedište parohije. U popisu "Srpskih crkava u kneževini Srbiji" iz 1874. Plana broji 180 domova i pri svojoj parohiji ima jos Busilovac i Golubovac. Kako piše "Hrišćanski Vesnik" iz 1883. planska parohija te godine ima 346. doma. Po knjizi "Srpska pravoslavna crkva u kneževini Srbije" objavljenoj 1895. godine Plana broji 252. doma i dalje, kao parohija pokriva sela Busilovac i Golubovac. 

      Do prvog Svetskog rata ne postoje neki pisani dokumenti o ucescu Planjana u ratovima i borbama za oslobođenje naroda i teritorije od mnogobrojnih osvajača. To naravno ne znači da su sve te burne godine u istoriji srpskog naroda prošle bez Planjana. O tome svedoče i prazni grobovi ispred crkve Sveti Ilija.  

      Posle kapitulacije Kraljevine Jugoslavije aprila 1941. godine, prva grupa nemaca se pojavila u Plani juna 1941. godine. a 38. vojnika poražene vojske Kraljevine Jugoslavije je odvedeno u zarobljeništvo. Partizani iz Paraćinsko-ćuprijske i rudarske čete su se u selu pojavili u avgustu iste godine. U tim ratnim godinama vlast u selu organizuju prvo četnici iz "odreda Koste Pećinca", zatim Nedićevi žandari, a potom četnici Draže Mihajlovića. U selu su 1943. godine boravili Nemci iz Banata, takozvani folksdojčeri, koji su skupljali žito i druge namirnice za nemačku vojsku na frontu. 

      Plana je oslobođena u oktobru 1944. godine kada su se poslednje neprijateljske jedinice povukle iz ovog i okolnih sela. Tako ruska izvidnica u Donju Mutnicu ulazi 12. oktobra 1944. uveče, da bi sledećeg dana stigli i u sam Paraćin. 

      U decembru 1944. godine iz Plane na Sremski front odlazi 144. boraca, od kojih je 22 ratnika poginulo u završnim operacijama kroz Srem i Bosnu. U njihovu čast na zidu zgrade stare opštine, a sadašnje zdravstvene ambulante u Plani postavljena je spomen ploča na kojoj su utisnuta njihova imena. 

      I u novijoj istoriji, tokom oružanih sukoba od 1990. do 1992. godine učetvovalo je nekoliko stanovnika ovog sela.